In het najaar 2019 is de Regio Deal  Natuurinclusieve Landbouw van start gegaan in de noordelijke drie provincies. Doel van deze Regio Deal is een economisch sterke landbouwsector, die bijdraagt aan de biodiversiteit, een gezonde bodem en een gevarieerd en (be)leefbaar platteland.

In een werksessie, om een streefbeeld voor de zuidwesthoek  van Fryslân te bepalen, kwam onder andere naar voren dat deze streek een belangrijk weidevogelgebied is. Dit vraagt onder andere om openheid gebied. Bomen, struiken, struweel e.d., wat hinderlijk is voor de weidevogels, moet weg gehaald worden. Aan de andere moet er voor de klimaatdoelstellingen juist meer bomen komen. Zo is het project BOOM-voor-BOOM tot stand gekomen.

Collectief Súdwestkust had samen met vertegenwoordigers van Van Hall en de WUR een opdracht uitgeschreven voor studenten. Mateo van der Heide,  student aan Van Hall Larenstein Velp, heeft met succes zijn afstudeeropdracht “BOOM-voor-BOOM” volbracht in het voorjaar van 2024. Er is een plan van aanpak opgesteld wat uit twee delen bestaat: Een verwijderplan en een aanplantplan.

Het verwijderplan omvat een overzicht van het werkgebied waar Collectief Súdwestkust actief is, waarop verstorende gemeentelijke bomen die binnen 300 meter van broedende weidevogels staan zijn geselecteerd. Deze bomen staan niet op de Beschermwaardige bomen-lijst en hun verwijdering kan bijdragen aan de uitbreiding van broedgebieden. Een Excel-tabel geeft deze verstorende bomen schematisch weer, met het advies om 849 gemeentelijke bomen te verwijderen.

Het aanplantplan adviseert over locaties voor nieuwe aanplant ter compensatie van de verwijderde bomen. Er is hiervoor een compensatiemethode ontwikkeld, gebaseerd op een model uit de gemeente Hengelo. Deze omrekenmethode berekent het aantal te planten bomen op basis van de diameter en vitaliteit van de verwijderde bomen. In dit plan wordt de aanplant van bomen met een omtrek van tussen de 14 tot 20 cm geadviseerd.

Een aanbeveling uit het rapport:

Het plan beschreven in dit verslag is groot en complex. Daarom zal het veel tijd en geld kosten. Daarom wordt aanbevolen het plan niet in één keer uit te voeren, maar stapsgewijs over meerdere jaren. Het wordt aangeraden te beginnen met enkele pilots rondom de eerdergenoemde “weidevogel-plusgebieden”.

De bomenkaart kan worden gebruikt om verstorende bomen aan te duiden en te verwijderen. Probeer het plan uit te voeren in overeenstemming met de gemeente. Wat direct kan beginnen, is het verwijderen van spontane begroeiingen in en rond weidevogelgebieden. Het advies is dus om kleinschalig te beginnen met het Plan van aanpak “Boom voor Boom”. Later kan, in samenwerking met de gemeente, worden besloten het project uit te breiden door het gehele Collectief. 

Regio Deal en Collectief Súdwestkust zijn zeer content met het onderzoek van Mateo. Het is nu aan het collectief om samen met onder andere de gemeente verdere actie te ondernemen.

Illustratie: Een voorbeeld van een lange bomenrij.