Brief namens de LTO

De provincie Fryslân verleent vanaf 1 juni dit jaar geen ontheffingen meer voor afschot op overzomerende brand- en kolganzen die gewasschade veroorzaken. Met als gevolg dat veel agrariërs moeten toezien hoe de ganzen schade aanbrengen op gras en andere gewassen. Vanuit de georganiseerde landbouw in Fryslân is vastgesteld dat dit een zeer onwenselijke situatie is en dat het beperkte draagvlak voor het faunabeleid van provincie Fryslân steeds verder afneemt.

Om de provincie Fryslân te overtuigen van de omvang van de schade is het van groot belang dat alle ganzenschade wordt gemeld. Hiermee wordt data verzameld die de provincie kan gebruiken om haar faunabeleid volgend jaar wel adequaat in te richten. Daarom vragen we aan iedereen met ganzenschade dit te melden via het Fauna Schade Registratie Systeem (SRS). In de instructie kunt u lezen hoe u dat heel gemakkelijk kunt doen.

Ook voor uzelf is het belangrijk om ganzenschade te melden:

1. U bent als grondgebruiker juridisch gedekt, zodat u bij een aanvraag voor een tegemoetkoming voor de geleden schade volledig schadeloosgesteld kan worden. Dit omdat de overheid inzake de overzomerende brand- en kolganzen in gebreke is gebleven om u afdoende mogelijkheden tot voorkoming van schade te geven.
2. Als de provincie alsnog met een ontheffing (of machtiging) komt, en u de schademelding al gedaan heeft, kan uw jager direct aan de slag.

Waarom nu juist nu de schade melden van de brand- en kolganzen? 
De provincie stelt dat zij onvoldoende meldingen van ganzenschade door brand- en kolganzen in september en oktober heeft ontvangen om alsnog de ontheffing voor afschot te verstrekken. Daarbij komt dat de provincie eerder heeft besloten schade aan gras in oktober niet meer te vergoeden. Juist brandganzen veroorzaken de meest ernstige schade, doordat zij dol zijn op ‘etgroen’, dat aan het uitstoelen is. Voor hergroei van uw ‘oktobergras’ is dat zeer nadelig.

Kolganzen zijn alleseters en kunnen ook op akkerbouwgewassen aanzienlijk schade aanbrengen, niet alleen door vraat maar ook door betreding. Brand- en kolganzen horen niet in ons land thuis in de zomermaanden en veroorzaken samen met grauwe standganzen veel schade aan agrarische percelen om hun broedgebieden. Daarbij heeft de provincie Fryslân het eigen risico op een tegemoetkoming van faunaschade opgeschroefd naar 20%.

Inzet georganiseerde landbouw
In een brief aan Gedeputeerde Staten hebben AJF, LTO Noord, NAV en NMV dringend aandacht gevraagd voor de ontstane situatie en de onaanvaardbare inbreuk die dit op de belangen van de agrarische sector veroorzaakt. In de brief wordt gepleit voor onbelemmerde toegang tot de mogelijkheid op schadevergoeding. Dus zonder eigen risico, of leges en ook schadevergoeding voor oktobergras. We zetten in op de lobby naar de provincie.

Daarnaast worden we ook vertegenwoordigd in de Faunabeheerseenheid (FBE) door Douwe Anema. Hoofdlijn van de inzet op overzomerende ganzen is ingrijpen in het broeden en beheer van de populatie.  

Uw melding is van groot belang
Uw melding is van groot belang om de omvang van het probleem te duiden en daarmee munitie te verzamelen voor het afdwingen van adequaat provinciaal beleid. Meld uw schade in het Fauna Schade Registratie Systeem (SRS) via www.faunaschade.nl, zodra u de diersoorten op uw land aantreft. Volg de stappen, bevestig uw melding en uw melding is binnen enkele minuten gedaan. Met deze instructie is dit heel gemakkelijk om te doen.

Voor het melden van schade aanrichtende diersoorten op uw gewassen via SRS hoeft u niets te betalen. Als u over gaat tot ‘een aanvraag tot tegemoetkoming’ moet u €300,- leges betalen om uw aanvraag in behandeling te laten nemen. Een tegemoetkomingsaanvraag dient u in bij http://www.mijnfaunazaken.nl/

Heeft u nog vragen? Neem dan contact met het Informatiecentrum van de LTO, bereikbaar via 088 888 6666

De provincie Friesland wilt jagers meer invloed gegeven bij het bestrijden van ganzenoverlast en weidevogelpredatie. Een startnotitie van de Provinciale Staten zou moeten leiden tot meer armslag voor de Faunabeheereenheid.

De definitieve notitie moet nog geschreven worden, maar het CDA, de PvdA, de ChristenUnie, de VVD en Forum voor Democratie dienden alvast een motie in om het nieuwe beleid al volgend jaar in te laten gaan. Robbert de Vries, secretaris van de FBE Friesland, stelt dat de faunabeheereenheid een extra armslag goed kan gebruiken bij de aanpak van ganzenoverlast. Door het dramatische weidevogelseizoen is er politieke druk om meer aan de predatie te doen, zegt De Vries.

• Lees het hele bericht op de website van de Leeuwarder Courant – Provincie wil meer ruimte voor jagers

De boerenwereld lijkt weer in brand te staan en dat omwille van een maatregel voor vier maanden die louter en alleen bedoeld is om een juridisch gat te dichten. Dat het een waardeloze maatregel is, daar is iedereen het wel over eens. Zelfs het ministerie is niet enthousiast over hun eigen verzinsel. Aan de andere kant is de impact van deze maatregel op bedrijfsniveau redelijk te overzien. Met een beetje passen en meten komen we die vier maanden wel door, zonder schade aan bedrijf of een dramatische afloop voor ons vee. De vraag is dan waar toch al die woede en frustratie vandaan komt. Wat maakt dat onze collega’s de meest gekke dingen gaan doen met grote trekkers op plekken waar die absoluut niet thuishoren?

Ik zie drie grote thema’s die deze woede voeden: onzekerheid over de toekomst, het economische perspectief en de plek van de landbouw in de maatschappij.

Onzekerheid over de toekomst
Ja, er is veel onzekerheid over de toekomst van de landbouw. Die onzekerheid is terecht, want we staan voor uitdagingen die zeker gaan leiden tot grote veranderingen in de landbouw. We moeten aan de slag met het herstel van landschap en biodiversiteit, we moeten onze bijdrage leveren aan het klimaatbeleid en daarnaast moeten we onze impact op het milieu minimaliseren. Dat kan niet zonder onze manier van boeren aan te passen aan de nieuwe eisen. In het verleden was het genoeg dat we veel, goedkoop en kwalitatief goed voedsel produceerden. Daar hebben we ons hele systeem ook op ingericht. De toekomst vraagt andere zaken van ons. Die kunnen we best leveren, maar dat vergt een andere manier van boeren. Deze manier van boeren is nog niet helder, dat moeten we nog gaan uitvinden. We hebben simpelweg nog niet alle antwoorden op de vragen die aan ons gesteld worden. Dat maakt veel mensen onzeker.

Economisch perspectief
Gemiddeld boeren we in Nederland al een aantal jaren op het randje van wat kan. Veel bedrijven hebben gewoon niet de ruimte om te gaan investeren in nieuwe ontwikkelingen. Ook bedrijfsovernames komen in de knel of worden uitgesteld. Dit alles maakt het moeilijk om vrij te gaan denken en te experimenteren met thema’s zoals het herstel van landschap en biodiversiteit of de klimaatmaatregelen. “Als je rood staat kun je niet groen denken” is inmiddels een gevleugelde uitspraak geworden die het wel heel kernachtig beschrijft. Weten dat je weinig ruimte hebt om te investeren en tegelijkertijd wel continu de druk van buiten voelen om nieuwe zaken op te moeten pakken waar nu nog geen verdienmodel aan vast zit. Dit zorgt voor grote druk op het ondernemerschap.

De Landbouw in de maatschappij
Veel collega boeren hebben het gevoel dat de ‘maatschappij’ zich tegen ons keert, maar dat is absoluut niet het geval. Landbouw, als hele sector, scoort nog altijd goed als het gaat om waardering vanuit de burger. De individuele boer scoort zelfs nog beter en wordt gezien als hardwerkend, innovatief en belangrijk voor de voedselproductie. Ja, er zijn kleine clubjes die het echt voorzien hebben op de landbouw. En ja, die hebben een hele grote mond maar zijn geen afspiegeling van de maatschappij. Wij, de landbouw, hebben de neiging om juist die kleine clubjes heel groot te maken. Dat doen we door direct, heel heftig en verdedigend te reageren op alles wat er over ons gezegd wordt. Daarmee vergroten we iedere keer de impact van de kleine clubjes. We zouden juist veel zelfbewuster moeten zijn en vanuit onze eigen kracht moeten communiceren over hoe de landbouw werkt en hoe de individuele boer vandaag de dag bezig is met de toekomst.

Rol BoerenNatuur
Wat kan nu de rol zijn van BoerenNatuur in dit grote krachtenveld? Die vraag hebben we onszelf diverse malen gesteld en we komen dan eigenlijk tot een hele kleine conclusie. Namelijk, datgene wat we doen blijven doen. Sinds 2016 wordt het agrarisch natuur- en landschapsbeheer georganiseerd door 40 collectieven die gezamenlijk BoerenNatuur vormen. In de afgelopen vier jaar hebben de 40 collectieven zich ontwikkeld tot een partner van de boer die aan agrarisch natuur- en landschapsbeheer doet. We adviseren en begeleiden boeren bij het beheer, zorgen voor een goede administratie en registratie, maar controleren ook of de boer zich houdt aan de afspraken. Naast deze uitvoering van het ANLb, verbreden collectieven het werk met allerlei projecten die gebaseerd zijn op een zelfde werkwijze als bij het ANLb. Namelijk, het begeleiden, ondersteunen en faciliteren van boeren die met nieuwe dingen aan de slag willen op hun bedrijf. En daar zien we nu precies de toekomst en de meerwaarde van de collectieven. Daar waar een boer aan de slag wil met herstel van het landschap of de biodiversiteit moeten wij hem of haar kunnen ondersteunen. Datzelfde willen we ook kunnen doen als het gaat om thema’s als klimaat, water en bodem. Die ondersteuning bestaat uit heel gebiedsspecifieke kennis over deze thema’s. We begeleiden de boer bij de keuze voor de juiste maatregelen in zijn of haar specifieke situatie. We moeten weten hoe een boer een verdienmodel kan creëren op basis van deze nieuwe activiteiten en we moeten zorgen voor een sluitende administratie en borging, zodat de boer de juiste bewijsvoering heeft voor zijn inspanningen.

Al met al een grote uitdaging waar we ons de komende jaren vol voor inzetten!

Alex Datema
Voorzitter BoerenNatuur