meer over Skriezekrite Idzegea – Sudwestkust

meer over de Skriezekrite Idzegea

Het ontstaan van Idzegea

Het kleigebied Idzegea ligt ten zuiden van de Hemdijk, langs de Aldegeaster- en Flakke Brekken, Grons en de Sandmar. Hier is onder invloed van de zeearmen Middelsé en Marne, die respectievelijk tot Abbega en Bolsward reikten, een laag zware knipklei afgezet. Deze overgang van klei naar veen was aan het begin van de jaartelling al bewoond en onder druk van bevolkingsgroei en geholpen door klimaatopwarming is vanaf deze klei vanaf ca. het jaar 1000 na C. het veengebied ontgonnen

Veengebied Idzegea

Veengebied Idzega is van oorsprong een veenvlakte welke door overstromingen en stormvloeden bedekt is met een dunne laag klei. De laagte waarin de veenvorming plaats vond is ontstaan door enorme gletsjers uit het noorden die het zand opstuwden richting Gaasterland. Onder invloed van stijgend grondwater en een opwarmend en vochtiger klimaat kwam plantengroei op gang en rond de 9^e eeuw lag er een 3 tot 6 meter dik hoogveenpakket.

Om hoogveen geschikt te maken voor teelt van gewassen moest het worden ontwaterd. Dit ging via veenbeekjes of veenriviertjes die zowel afwaterden op genoemde zeearmen als in zuidelijke richting. Haaks op deze veenbeken werd het land steeds verder ontgonnen en zo zijn langgerekte, nog steeds zichtbare kavelpatronen ontstaan. De ontginningsblokken zijn nog te herleiden in het landschap

De meren in het gebied

De meren in regio Idzega zijn na de ontginning ontstaan door een combinatie van factoren. Menselijk activiteiten als turfgraven, moernering (verbranden van veen voor winnen van zout voor conservering, soms met grote veenbranden als gevolg) en bodemdaling door inklinking van veen als gevolg van ontwateren voor landbouw zorgden plaatselijk voor ondiepe meertjes en poelen. Klimaatopwarming in de 12^e en 13^e eeuw met veel regen, zware stormen en daarmee gepaard gaande stormvloeden eeuw kregen vat op deze meertjes en de al genoemde veenbeken. Ze zorgden daarmee voor het bonte samenstel van brekken, poelen, meren en plassen verbonden door oorspronkelijke veenriviertjes en in de loop der tijd gegraven vaarten voor transport die het gebied uniek maken. De beheersing van de boezem is in de loop der tijd, vaak na overstromingen en stormvloeden, in stappen aangepakt met bedijking langs het IJsselmeer rond de polders en de bouw van het Woudagemaal bij Lemmer(1920) en het Hooglandgemaal bij Stavoren (1967).

Tip: wandelroute 9 km

Gebiedscoordinatoren

Heb je vragen over het ANLb beheer in dit mozaïek? Neem dan contact op met één van de gebiedscoördinatoren: Sytse Terpstra of Evert Terpstra

terug naar het overzicht

jetty de vries